Liman Anıtsal Mezarları
1990 yılında Antalya Müzesi Başkanlığında yürütülen kurtarma kazıları sonucunda, Liman Anıtsal Mezarları adı verilen tonozlu anıt mezarlar ortaya çıkarılmıştır. MS 2. yüzyıla tarihlenen bu mezarlar MS 5. yüzyılda da ikinci kez kullanılmışlardır. Birinci Liman Anıtsal Mezarı, ana kayanın oyulmasıyla elde edilmiş bir oda içinde yüksek bir podyum üzerine konulmuş lahitten oluşur. Lahdin güneye bakan ön yüzündeki bir bölüm kırılmıştır. Olasılıkla burada tabula ansata içinde yazıt yer almaktaydı. Liman Anıtsal Mezarlarının ikincisi de ana kayaya oyularak oluşturulmuş iki katlı bir mekân içinde yer almaktadır. Yüzyılın başında yapılan araştırmalarda tespit edilen ve yayımlanan, ancak bugün kayıp olan lento üzerinde yer alan yazıt şöyledir:
“Euporistos oğlu Aurelius Zosimos, yapısını kendisi, annesi, karısı, çocukları, torunları ve dayısı Eudemos için yaptırdı”.
Girişin hemen önünde yer alan mozaik kaplı koridordan batıya doğru ilerlenip kuzeye dönüldüğünde, ikinci kata çıkan merdivenlere ulaşılır. Alt katında iki lahit bulunmaktadır. Odanın doğusunda yer alan lahdin kapağının altında dört satırlık Yunanca yazıt yer almaktadır:
“Euporistos oğlu Olympos’lu M(arcus) Aur(elius) Zosimos, lahdi kendim ve karım Aur(elius) Arete ve kızımız Aur(elia) Olypias ve oğullarımız Aur(elius) filanca ve Aur(elius) Euporistos ve Çocuklarımdan olacaklar için yaptırdım. Bir başkasına (buraya) gömülme iznim yoktur. Her kim gömüde bulunursa, tanrı Hephaistos’a kutsal ceza olarak 1000 denarius ödeyecek, (cürümü) ihbar eden ise üçte bir pay alacaktır”.
Kaptan Eudemos’un lahdi olarak adlandırılan lahit, girişin hemen karşısında ve kuzey duvara yakın konumlanmıştır. Bu lahdin üzerinde bir gemi kabartması yer almaktadır. Yelkensiz, direksiz ve küreksiz olan geminin kıç bordosu üzerinde bir Aphrodite kabartması yer almaktadır. Cephede tam ortada tabula ansata içinde 10 satırlık bir Yunanca yazıt bulunmaktadır. Yarıya yakın kısmı kırılarak yok edilmiş olan yazıtta şunlar okunur:
“Ben Eudemos kaptanlık yaptığım için bilirim dalgalar
arasından bir Pontos’dan öbür Pontos’a (geçen) yolu, Pallas
(Athena’nın) keşfi.
Bitinya’lıların ken(ti Kal(kedo)n bütün halkı ile beraber
(benim vatandaşlık sahibi olmamı?) kararlaştırdı.
Talihli (vatanım beni layık görüp) makamlar (ile
vazifelendirdi),
(Likya) ulu(su da aynı şekilde davrandı; ve üye idim)
ihtiyarlar meclisinde.
Kader(……………………………………………………
…………………………………………………………..)
Eğer (bir kimse izin almadan gömerse buraya) bir
başkasını
(Fiskus’a ceza olarak şu kadar) al(tın dinar) ödeyecek”.
Tabula ansata’nın sağ tarafında da dört satırlık başka bir yazıt bulunmaktadır:
“Son limana girdi demirlerdi gemi, çıkmamak üzere
çünkü ne rüzgardan ne de gün ışığından medet var artık;
ışık taşıyan şafağı terk ettikten sonra Kaptan Eudemos
oraya gömüldü gün misali kısa ömürlü gemisi, kırılmış
bir dalga gibi…”
